Wat een plezier een uurtje bezoek niet kan opleveren! Uit de flat wordt me toegeroepen “Ze is dolblij, haar dag kan niet meer stuk”. Als een samaritaanse vrouw wordt iedereen op straat vertelt dat ze die ochtend koffie heeft gedaan met haar ‘nieuwe buurvrouw”. Een potentiële evangelist, als je het mij vraagt. Hoewel ik al een jaar in Pendrecht vertoef ben ik die nieuwe buurvrouw. En na een jaar lang antwoordt gegeven te hebben op haar standaard vraag; “hoe laat is het?” en de gangbare mededelingen ontvangen te hebben “vanavond naar de bingo, ik heb nieuwe schoenen, om tien voor half 5 belt ‘ie” ben ik zover dat ik iedere dinsdag ochtend bij mijn buurvrouw op de koffie mag. En ik kan je zeggen: she made my day!
Je zou zeggen; wat is er zo bijzonder aan koffie doen met de buurvrouw? Nu, ik zal een poging wagen om de voldoening daarin te delen. In elke relatie kost het tijd om vertrouwen te winnen. Echter, bij mijn buurvrouw kost dit nog veel meer tijd dan gebruikelijk. Ze is al jaren kostelijk vermaak van pestkoppen en staat in de wijk bekend als “gek”, “rijp voor het Delta” en andere fijne etiquettes. Haar beperkt denkvermogen maakt dat haar eigen normen bepalend zijn en ze geenszins beperkt wordt door sociale omgangsvormen. Dit heeft tot gevolg dat we dagelijks “poepen!” horen schreeuwen waarbij de hond gecommandeerd wordt zijn behoeften te doen. Gesprekken zijn dan ook niet wederkerig maar een monoloog die overwegend dezelfde dingen betreffen.
Het moge duidelijk zijn dat de standaard rituelen om contact op te bouwen in zin van “hoe gaat het, lekker weertje, wat doe jij zoal op een dag?” niet bepaald voor een ontmoeting zorgen. Ontmoeting met mijn buurvrouw bestond uit “toevallig” ook de wijk doorslenteren, retorische vragen beantwoorden en vooral niet zelf het initiatief nemen om een nieuw onderwerp in te brengen. Volgzaamheid…dat ik het ooit nog mocht leren. Mijn buurvrouw is de beste lerares ever; een nieuwe vraag of opmerking van mijn kant wordt doodleuk beantwoord met en weglopende “rot-toch-op”-reactie.
En nu, na een jaar is het zover. Van het “even binnen mogen komen om een trouwfoto te bekijken” ben ik nu zover dat ik elke dinsdag een deurtje verder aan de koffie zit. Wat een vertrouwen!
Als je me zou vragen wat ik afgelopen jaar gedaan heb dan is dat dit. Vertrouwen bouwen. En dat is niet zomaar gedaan; daar gaat het zien van de kleine dingen aan vooraf. Het belangrijk vinden van het plasje dat de hond net gedaan heeft, weten dat hij bijna vijf jaar wordt, de “groepsboom” bezoeken waar de meiden hun buurtvergadering houden en het opmerken van de overdaad van aandacht die mijn buurjochie voor auto’s heeft. De tijd nemen om op straat te lopen. Mijn gezicht laten zien. Aanwezig zijn op plekken waar de mensen komen.
Ontdekken wie de “gek”van de wijk is en horen dat je daar toevallig naast woont. Zien wie de behulpzame factor is en wie de buurvrouw dat niets ontgaat. M’n hartslag brengen op het ritme van de wijk. En dan, wanneer je al je normatieve kaders hebt afgelegd; wanneer je niet het resultaat maar het proces beoogt, wanneer je “efficiëntie” uit je systeem hebt verwijderd, wanneer de grote idealen klein mogen starten; dan lijkt er wat te gaan groeien. Dan word ik uitgenodigd mee te gaan naar BJZ om de belangen van moeder te behartigen, dan word ik ’s avonds laat m’n bed uitgebeld vanwege een vreselijke brief en dan krijg ik de dromen te horen die de stoere man angstig maken.
Iemand zei me laatst “Jij bent eerst mét de mensen en daarna pas vóór de mensen”. Volgens mij is dit de clou. We kunnen niet “voor” mensen zijn; hun belangen behartigen, hen in hun diepste pijn bijstaan, de vreugde delen en deelgenoot maken van eigen leven wanneer we niet eerst mét ze zijn. Ik durf de stelling aan dat als we werkelijk “voor” onze stadsgenoten willen zijn,met hen willen delen wat we te bieden hebben, we eerst de weg van het ontvangen, volgen en luisteren moeten gaan.
Die weg is niet makkelijk, niet comfortabel, niet plezierig en vaak genoeg saai en confronterend. Toch is het de enige weg die brengt bij werkelijke ontmoeting, verbinding en liefde.