Dag 19: Geen plek

Ze bracht een zoon ter wereld’ (Lucas 2, 6-7)

Hoe minder er beschreven staat, hoe meer je er bij kunt bedenken rond de geboorte van Jezus. Twintig eeuwen kunst en kitsch, en vele liedjes, kinderbijbels en kerststalletjes verder kan het onze verbeelding aardig prikkelen wat er gebeurde op de plek waar Jezus werd geboren.

Lucas houdt het kort en sober; het werd tijd om te baren voor Maria en ze bracht een zoon ter wereld. Ze doet wat er moet gebeuren; ze wikkelt hem in en legt hem neer. En uit de beschrijving blijkt dat ze moet improviseren. Er is geen ledikant, dus gebruikt ze wat er is: een kribbe, een voederbak voor dieren. Pas dan wordt duidelijk in de beschrijving van Lucas wat er aan de hand is, dat Jozef en Maria terecht zijn gekomen op een plek die niet zo voor de hand ligt.

Er is gewoon geen plek. Misschien waren de inwoners van Bethlehem niet zo gastvrij, misschien waren ze juist té gastvrij en had iedereen al heel veel mensen over de vloer en puilden de huizen en gastverblijven al uit. De grens van wat ze in het dorp kunnen of willen opnemen is bereikt, Bethlehem is vol, en Jezus en zijn ouders vallen er buiten. Dikke pech. Maar er wordt toch ergens ruimte gemaakt en ze lijken in een dierenverblijf terecht gekomen.

Lucas beschrijft gewoon niet zo veel. Alsof hij wil zeggen dat je niet zoveel op de omstandigheden moet letten. Het gaat er om dat dat alle richtingaanwijzers van de geschiedenis en de profeten van Israël wijzen naar de plaats en de tijd dat Jezus wordt geboren, en naar Jezus zelf. En de ironie wil dat niemand het door heeft. Er is geen mooi ingerichte ruimte apart gehouden in Bethlehem voor als het een keer gaat gebeuren wat in Micha 5,1-2 is voorzegd (zie gisteren).

Jezus komt terwijl iedereen met andere dingen bezig is. Hij komt op het moment dat de huizen en de levens vol zijn, en de machtigste man van het rijk iets bepaald waardoor iedereen op pad moet. Hij komt ter wereld in de marges van de samenleving. Daar moet hij zijn, daar wil hij zijn. Op zoek naar mensen die hem willen ontvangen. En hij begint bij de onderkant van de samenleving.